احتمالاً نازل سوخت را در پمپ بنزینها دیدهاید. آنها با شلنگهایی انعطافپذیر به پمپ متصل میشوند تا بتوانند به راحتی به ورودی سوخت خودرو برسند. نازلهای پمپ بنزین نقش مهمی در انتقال کارآمد و ایمن سوخت از پمپ به خودرو دارند. نازل بنزین در اصل وسیلهای است جهت توزیع سوخت در مخزن سوخت خودرو و یک جزء حیاتی از سیستم سوخت رسانی بشمار میآید.
در این مقاله از شرکت نفت ابزار که بزرگترین تولیدکننده انواع دیسپنسر در ایران و غرب آسیا است، هر آنچه را که باید درباره خرید نازلهای سوخت بدانید را بررسی خواهیم کرد. از اصول اولیه مانند کاربرد نازلهای سوخت و انواع آن تا نحوه کار و علت قطع شدن نازل ها.

کاربرد نازل پمپ بنزین
همانطور که میدانید کاربرد اصلی نازل پمپ بنزین انتقال سوخت از پمپ به داخل باک خودرو است. اما این فقط ظاهر کارایی است؛ ازجمله کاربردها و ویژگیهای مهمتری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنترل جریان سوخت: با فشار دادن دسته نازل، جریان سوخت شروع و با رها کردن آن، قطع میشود.
- جلوگیری از سرریز: نازلها دارای سنسورهایی هستند تا رمانی که باک پر میشود، بهصورت خودکار جریان سوخت را قطع میکنند.
- ایمنی: طراحی نازلها به شکلی است تا از نشت بنزین جلوگیری میکنند و در برابر اشتعال مقاومند.
- سازگاری با انواع سوخت: برخی از نازلها برای بنزین، برخی برای گازوئیل و سوختهای دیگه طراحی شدن، بر این اساس، اندازه و رنگ آنها متفاوت است تا اشتباه گرفته نشوند.
نازل پمپ بنزین چگونه کار میکند؟
عملکرد و سازوکار نازل در چند قسمت قابل تشریح است، جریان سوخت، مکانیزم قطع خودکار، اهرم دستی و بخش محافظتی؛ توضیحات بیشتر در ادامه بررسی شده است.
جریان سوخت
زمانی که دسته نازل را فشار میدهید، سوخت از طریق پمپ اصلی از زیر زمین یا مخزن به سمت نازل حرکت میکند و وارد باک خودرو میشود. پمپ فشار لازم برای این کار را تأمین میکند.
مکانیزم قطع خودکار
یکی از جذابترین بخشهای نازل، سیستم قطع خودکار آن است. وقتی باک پر میشود، نازل به طور خودکار جریان سوخت را قطع میکند. این کار به کمک یک لوله کوچک و خلا انجام میشود:
- داخل نازل یک لوله بسیار باریک (لوله ونتوری) وجود دارد که در نزدیکی دهانه نازل است.
- وقتی سوخت در حال جریان است، هوا از این لوله کشیده میشود و خلا ایجاد میشود.
- زمانی که سطح بنزین در باک بالا میآید و دهانه نازل را میپوشاند، خلا به هم میخورد.
- این تغییر فشار باعث فعال شدن سوپاپی در داخل نازل میشود که جریان بنزین را قطع میکند.
اهرم دستی
دستهای که فشار میدهید در واقع یک شیر مکانیکی را باز و بسته میکند. وقتی رها میکنید، فنر داخلی آن را به حالت بسته بازمیگرداند.
حفاظت در برابر برگشت سوخت
برخی نازلها سوپاپهای اطمینان دارند تا در صورت برگشت سوخت یا فشار بیش از حد، جریان را متوقف کنند.
قطعات نازل پمپ بنزین
نازل پمپ بنزین از چندین جزء اصلی تشکیل شده که هر کدام نقش حیاتی در عملکرد ایمن و دقیق آن دارند ازجمله این قطعات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بدنه نازل: ساختاری مقاوم که از مواد با کیفیت (فلزات یا پلاستیکهای مقاوم) ساخته شده و بقیه اجزا به آن متصل میشوند.
- لوله ونتوری: یک بخش باریک که وظیفه ایجاد اختلاف فشار بین داخل نازل و محیط اطراف را دارد؛ این اختلاف فشار به عملکرد سیستم قطع کن کمک میکند.
- دیافراگم: عنصری حساس به تغییرات فشار که در هنگام مسدود شدن ورودی هوای ونتوری، باعث حرکت و بستن شیر اصلی و قطع جریان سوخت میشود.
- سیستم قطع کن (Cut-off): معمولاً شامل سنسور یا مکانیزم مکانیکی است که در زمان پر شدن باک، جریان سوخت را متوقف میکند.
- فیلتر: برای جلوگیری از ورود ذرات معلق و آلودگی به سیستم سوخترسانی استفاده میشود.
- اتصالات و شیلنگها: برای اتصال نازل به پمپ و انتقال سوخت به داخل باک خودرو طراحی شدهاند.
اهمیت نازل سوخت دیسپنسر بنزین
نازلهای بنزین پل بین مخازن ذخیره سوخت و مخزن سوخت خودرو هستند. طراحی و عملکرد آنها مستقیماً بر ایمنی، سرعت و کارایی فرآیند سوخترسانی تأثیر میگذارد. نازلهای سوخت کارآمد به جلوگیری از ریختن و هدر رفتن بنزین کمک میکنند و در عین حال اطمینان میدهند که مقدار مناسب سوخت به طور دقیق توزیع میشود. علاوهبر این، نازلهای سوخت با ویژگیهای ایمنی پیشرفته طراحی شدهاند که آنها را به اجزای ضروری هر پمپ بنزین مدرن تبدیل میکند.

انواع نازل سوخت
هنگام انتخاب نوع نازل سوخت، باید تصمیم بگیرید که قصد خرید نازل خودکار یا دستی را دارید. هنگامی که خودروی در حال سوختگیری پر است، یک نازل پمپ بنزین خودکار جریان سوخت را قطع میکند. این کار از ریختن سوخت بیشتر به داخل خودرو جلوگیری می کند و از سرریز شدن و هدر رفتن آن نیز جلوگیری خواهد کرد.
نازل های توزیع سوخت دستی
نازلهای سوخت دستی جهت توزیع سوخت با کنترل دستی جریان سوخت از طریق مکانیزم ماشه طراحی شدهاند. این نازلها معمولاً ارزانتر از نازلهای سوخت خودکار هستند و آنها را به انتخابی محبوب برای کاربردهای سوخترسانی کم حجم و طراحی ساده و استفاده آسان تبدیل میکند.
بنابراین نوع نازل سوخت مورد نیاز به کاربرد خاص و نوع سوخت مورد نیاز بستگی دارد. برای اطمینان از سوخت رسانی ایمن و کارآمد، انتخاب نوع مناسب نازل سوخت ضروری است.
نازل های توزیع خودکار سوخت
نازلهای سوخت خودکار با مکانیزم خاموش کردن سوخت طراحی شدهاند. به گونهای که وقتی مخزن سوخت به ظرفیت کامل خود میرسد فعال میشود. نازلهای اتوماتیک سوخت بسیار قابل اعتماد هستند و به جلوگیری از هدر رفتن سوخت، کاهش خطر نشت سوخت و به حداقل رساندن خطرات آتش سوزی ناشی از نشت سوخت کمک میکنند. این نازلها بطور گسترده در جایگاه های سوخت بنزین و گازوئیل استفاده میشوند، جایی که ایمنی و کارایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
نازلهای سوخت خودکار در اندازهها، نرخهای جریان و پیکربندیهای مختلف برای سازگاری با انواع سوخت و کاربردهای سوخترسانی مختلف وجود دارند. آنها معمولاً گرانتر از نازلهای دستی هستند، اما مزایای ایمنی و کارایی را اضافه میکنند.
نازل های سوخت دیزل
این نازلها جریان سوخت دیزل را در حین توزیع کنترل میکنند. نازلهای سوخت دیزل از آلومینیوم ساخته شدهاند که سبک وزن بوده و در برابر خوردگی بسیار مقاوم است.
نازلهای خاموش کننده خودکار سوخت دیزل وقتی باک پر است یا نازل از مخزن خارج میشود، سوخت را متوقف میکنند. آنها شامل یک سوپاپ داخلی هستند که از نشتی هنگام برداشتن نازل از مخزن جلوگیری میکنند. شکل زاویهدار نازلها، انحراف شیلنگ را برای سوختگیری صاف به حداقل میرساند. همچنین دارای یک محافظ پلاستیکی جهت محافظت از نازل سوخت در برابر آسیب هستند.
نازلهای سوخت دیزلی دستی از یک ماشه جهت کنترل جریان استفاده میکنند. هنگامی که نازل سوخت در حال استفاده است، نباید بدون مراقبت رها شود. در نازلهای مجهز به گیره (ضامن) باز نگهدارنده سه حالته، نیازی نیست که ماشه را در حین تخلیه سوخت نگه دارید.
نازل شیلنگ بنزین
از طریق این نازلهای سوخت می توانید جریان بنزین را کنترل کنید. هنگامی که مخزن سوخت پر شود یا اگر بنزین از باک سرریز شود، نازل سوخت به طور خودکار خاموش میشود. هنگامی که نازل سوخت از مخزن خارج می شود، یک شیر بازرسی تعبیه شده نشتی را متوقف میکند. صاف کننده جریان (که به آن شکل دهنده جریان نیز گفته میشود) در نوک نازل سوخت، تلاطم را برای ریختن کمتر به حداقل میرساند.
محافظ پلاستیکی از نازلهای سوخت در برابر شکستن محافظت میکند. همچنین میتوانید یک ضمیمه محافظ پاشش آب (به طور جداگانه موجود است) را برای محافظت از دست خود در برابر پاشش وصل کنید. این نازلها همچنین از آلومینیوم ساخته شدهاند که وزن سبکی دارد و در برابر زنگ زدگی مقاوم هستند.
نازل های شیلنگ هیدرولیک
نازلهای سوخت هیدرولیک به شما این امکان را میدهد که میزان مایع هیدرولیک را در حین ریختن آن کنترل کنید. جهت متوقف کردن جریان، باید به صورت دستی ماشه را فشار دهید. این نازلها از آلومینیوم ساخته شدهاند که وزن آن ها را سبک و ضد زنگ میکند.
دو نوع نازل هیدرولیک وجود دارد:
- نوع اول دارای دهانه بزرگتر و سرعت جریان بالاتری نسبت به نوع دوم است تا بتواند به سرعت مقادیر زیادی سیال هیدرولیک را پخش کند.
- شکل زاویه دار نوع دوم از پیچ خوردن شیلنگ برای سوخت رسانی موثر جلوگیری میکند.
نازل سوخت تانکر
نازلهای سوخت تانکر با سرعت بالا برای کمک به تحویل تانکرهای فله طراحی شدهاند. این نازلها محکم هستند و از آلومینیوم ریخته گری با دهانه آلومینیومی ساخته شدهاند. همچنین دارای یک سوپاپ هستند که از تخلیه سوخت از سیستم های شلنگ مرطوب جلوگیری میکنند. این نازلها برای انتقال نفت سفید، گازوئیل و روغن گرمایشی مناسب هستند.
پر تقاضاترین نازل سوخت در ایران
محبوبیت نازل سوخت اغلب بر اساس مزایا و ویژگی های منحصر به فردی است که برای کاربردها و صنایع خاص سوخت رسانی ارائه میدهند. به عنوان مثال، در صنعت نفت، نازلهای سوخت خودکار ترجیح داده میشوند زیرا میتوانند به طور خودکار جریان سوخت را در هنگام پر شدن مخازن قطع کنند و از پر شدن بیش از حد و ریزش جلوگیری کنند.
این نوع نازلهای سوخت برای عملیات سوخت رسانی با حجم بالا مانند پمپ بنزینها و ایستگاههای کامیون نیز مناسب هستند. در مقابل، صنعت کشاورزی معمولاً از نازلهای دستی سوخت دیزل استفاده میکند، زیرا ماشینهای دیزلی مانند تراکتور و تجهیزات کشاورزی رواج دارند.
نازلهای سوخت دیزل در دبیها و اندازههای مختلفی وجود دارند و برخی از آنها بهطور خاص برای مایع اگزوز دیزل (DEF) طراحی شدهاند تا استانداردهای آلایندگی را رعایت کنند. توجه به این نکته مهم است که تقاضا برای یک نازل سوخت خاص بر اساس کاربرد سوخت رسانی و الزامات خاص صنعت تعیین میشود. بنابراین، سازندگان نازل سوخت طیف وسیعی از نازلهای سوخت را ارائه میکنند که متناسب با کاربردها و صنایع مختلف سوخترسانی هستند.

نکاتی که باید در هنگام انتخاب نازل سوخت رعایت کنید
انتخاب نازل سوخت مناسب جهت اطمینان از فرآیند سوخت رسانی ایمن و کارآمد بسیار مهم است. برخی از عوامل کلیدی وجود دارد که باید هنگام انتخاب نازل سوخت مناسب در نظر گرفته شود. عواملی مانند سازگاری سوخت، نرخ جریان، رتبه بندی فشار، عوامل محیطی، ویژگی های ایمنی و سازگاری با تجهیزات سوخت رسانی باید در هنگام خرید مورد توجه قرار گیرند. انتخاب نازل سوخت مناسب به اطمینان از فرآیند سوخت رسانی ایمن، کارآمد و قابل اعتماد کمک می کند.
نحوه کار با نازل پمپ بنزین
هنگامی که نازل به دهانه باک خودرو وصل میکنید، عمل سوختگیری از طریق یک فرآیند مکانیکی صورت میگیرد. با فشردن دسته یا اهرم نازل، پمپ بنزین فعال شده و سوخت از مخزن جایگاه به نازل منتقل میشود. در همین حین، سیستمهای ایمنی مانند مکانیزمهای قطع خودکار (cut-off) وجود دارند که با تشخیص رسیدن سطح سوخت به دهانه باک، جریان سوخت را قطع میکنند تا از سرریز شدن جلوگیری شود.
حال سوال اینجاست که این نازلهای سوخت موثر و با کیفیت را از کجا می توان پیدا کرد. شرکت جایگاه یار (پیشگامان آیریک) زیر مجموعه گروه صنعتی نفت ابزار بزرگترین تامین کننده انواع تجهیزات الکتریکی و الکترومکانیکی است. کافیست برای با کارشناسان ما تماس گرفته و قطعات و تجهیزات مورد نیاز خود را سفارش دهید.
سوالات متداول
-
قیمت نازل پمپ بنزین
قیمت نازلهای پمپ بنزین به عوامل متعددی مانند: نوع سوخت مورد استفاده، ویژگیها و قابلیتها، برند و کیفیت ساخت بستگی دارد، بطورکل قیمت نازل سوخت از حدودا ۹۰۰,۰۰۰ تومان به بالا شروع میشود.
-
علت قطع شدن نازل بنزین چیست؟
قطع شدن نازل در واقع یکی از ویژگیهای ایمنی نازل است؛ نازل به گونهای طراحی شده که وقتی سطح سوخت در باک به حد مشخصی میرسد، جریان سوخت بهطور خودکار متوقف شود. اما در مواردی، به علت خرابیهای فنی یا مشکلات مکانیکی (مانند نقص در کارتخوان سامانه هوشمند، اشباع یا ورود هوا به باک، یا ضربه خوردن نازل به دلیل رها شدن شیلنگ توسط مشتری) ممکن است سیستم قطع کن نازل بهطور ناخواسته فعال شده و باعث قطع جریان سوخت شود.
-
ضامن نازل سوخت چه کاربردی دارد؟
ضامن نازل (که به آن کلیپس یا قفل نازل هم میگویند) یه قطعه کوچیک روی دسته نازل پمپ بنزین است که اجازه میدهد بدون نگهداشتن دستی، جریان سوخت ادامه پیدا کند. به عبارت دیگر وقتی ضامن فعال میشد، لازم نیست شخص دکمه یا دستهی نازل رو نگه دارد.