جایگاه سوخت خود شامل سیستم­‌های مختلفی می باشد. این سیستم‌­ها باید در جای مناسب و با بکارگیری بهترین و ایمن‌­ترین تجهیزات الکتریکی جایگاه سوخت بنزین، کار کنند. سیستم­‌های هیدرولیکی، برقی، ابزار دقیق و ایمنی از جمله این سیستم­‌ها می باشند.

تک تک اعضای این سیستم­ ها از یکدیگر تاثیر می­‌گیرند و در روند کار یکدیگر دخیل هستند. بنابراین این تجهیزات باید به صورت هماهنگ با یکدیگر انتخاب شوند که پیشنهاد می‌­شود در این امر حتما از یک متخصص کمک بگیرید. در این مقاله ما به بررسی احداث جایگاه سوخت، استانداردها و تجهیزات الکتریکی جایگاه سوخت می پردازیم.

هر کدام از این سیستم ­ها نیاز به طراحی جداگانه دارند. در انتها نیز باید همه­ سیستم­ ها اعم از برقی، مکانیکی، ابزار دقیق و ایمنی با یکدیگر هماهنگ شوند. علاوه بر این هر دستگاه با توجه به محل بکارگیری لازم است تا از استاندارد­های خاص خود پیروی نماید.

این استاندارد­ها بیشتر مربوط به ایمنی هستند اما استاندارد ­های دیگری مبنی بر عملکرد بهتر دستگاه نیز وجود دارد. در صورت بوجود آمدن مشکل در هر یک از قسمت­ های این سیستم­ دیگر سیستم ­ها نیز دچار مشکل شده و عملکرد کل جایگاه را دچار مشکل می­‌کنند.

بنابراین بهتر است از تجهیزات الکتریکی جایگاه سوخت با کیفیت بالا استفاده شود و حتما در طراحی این سیستم­ ها و انتخاب تجهیزات از متخصص کمک گرفته شود.

این سیستم شامل تجهیزات زیادی می‌­شود که شامل منابع تامین برق، کابل کشی­ ها و سایر تجهیزات وابسته مانند الکتروموتور­ها، سطح سنج­ مخازن، پالسر، صفحه نمایشگر، تانک مانیتورینگ، دوربین­ های مدار بسته و کامپیوتر های متصل به آن و سایر تجهیزات الکتریکی جایگاه سوخت و تجهیزات الکترونیکی است.

تجهیزات الکترونیکی بسیار حساس و دقیق بوده و خرابی آن­ها نیز بصورت لحظه­ ای اتفاق می‌­افتد. لذا تعمیر، نگهداری و کالیبراسیون این تجهیزات اهمیت فراوانی دارد.

در ادامه استاندارد­های تعیین شده توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌ های نفتی بصورت مطرح شده است:

• کلیه کابل­‌های مورد استفاده در جایگاه باید در برابر نفوذ فرآورده و ضربات مکانیکی مقاوم و باعث گسترش حریق نگردند.
• مناطق خطر بصورت دقیق مشخص و کلیه ادوات و تجهیزات برقی در این مناطق با مشخصه ضد انفجار متناسب با محل نصب انتخاب شوند.
• هر جایگاه باید دارای شبکه ارت و حداقل دارای دو چاه ارت باشد. حداکثر مقدار مقاومت الکتریکی شبکه ضمن انجام محاسبات مربوطه بر اساس استاندارد BS 7430، نباید از میزان مجاز استاندارد بگذرد. ضمنا سیستم ابزار دقیق و سامانه هوشمند سوخت نیز باید دارای چاه ارت مجزا با حداکثر مقاومت یک اهم باشد.

• بدنه فلزی کلیه تجهیزات الکتریکی جایگاه سوخت و سازه‌­های فلزی رو زمینی با کابل ارت روکش ­دار سبز و زرد و سطح مقطع مطابق با استاندارد IPS-E-EL-100 بصورت موثر به سیستم اتصال زمین وصل شوند.
• مخزن با استاندارد IPS و به نحو درست به شبکه اتصال زمین جایگاه وصل شود.
• جایگاه باید به سیستم قطع اضطراری مجهز و کلید­های مورد استفاده در سیستم برق اضطراری از نوع کلید قارچی ضد انفجار و به تعداد کافی باشد.
• کابل کشی‌­ها و اتصال به تابلو­های توزیع و مصرف کننده‌­ها با استفاده از گلند مناسب و طبق استاندارد IPS انجام شود.
• کانال­‌های برق از نوع کانال­‌های بتنی باشد و با ماسه بادی پر شوند.
• حتما لازم است در طراحی جایگاه، ارزیابی ریسک اصابت صاعقه انجام پذیرد. در صورت نیاز صاعقه‌ گیر در محل مناسب نصب شود.

• در طراحی سیستم روشنایی جایگاه باید کلیه نقاط دارای شدت روشنایی لازم طبق استاندارد IPS باشند. لامپ‌­های به کار رفته اگر در منطقه خطر هستند باید ضد انفجار باشند.
• در نقشه­‌های طراحی کلیه اجزاء سیستم توزیع الکتریسیته و سیستم حفاظتی تجهیزات الکتریکی جایگاه سوخت مد نظر قرار گرفته و مشخصات فنی آن­ها دقیقا ذکر شود.
• برای مجموعه جایگاه باید تابلو­های کنترل و توزیع به تعداد کافی و متناسب با شرایط آن طراحی و مشخصات فنی دقیق آن­ها درج شوند. رویه تست و برنامه ­های دوره ه­ای تعمیرات و نگهداری این تابلوها جزو مدارک طراحی هستند.

دستگاه هاي توزيع كننده سوخت باید داراي مشخصه هاي لازم از جمله IP متناسب با محل نصب باشند. بعبارت ديگر در صورتيكه در زير سايبان نصب مي گردند، درجه حفاظت IP54 و در صورتيكه در فضاي باز قرار مي گيرند IP66 داشته باشند.(اين موضوع از طريق ارائه گواهينامه هاي معتبر از مراجع ذيصلاح اثبات مي گردد.)

• كليه مخازن ذخيره سازي فراورده، سازه­‌ها، تجهيزات منصوب در جايگاه از قبيل دستگاه توزيع سوخت و نفتكش در حال تخليه بايد به نحو مؤثري همبندي الكتريكي گردند.
• همبندي الكتريكي براي اتصالات فلنجي بايستي از طريق Jumper Wire صورت بگیرد.
• حين طراحي جايگاه باید به تعداد كافي PUSH BOTTOM در نظر گرفته شود.

• در طراحی جايگاه بايستی سيستم دوربين‌های مدار بسته كه كل فضاي عملياتي جايگاه را تحت پوشش قرار می­‌دهند، مد نظر قرار گيرد.
• دوربين های مداربسته نصب شده در جايگاه كه شامل سيم كشي و ساير اتصالات مي‌باشند، تا جای ممکن باید در يك محدوده ايمن نصب گردند.
• در صورت نصب دوربين ها در مناطق خطر، بايستي تجهيزات آن متناسب با منطقه خطري كه در آن نصب شده‌­اند از نوع EX و ضدانفجار انتخاب شوند.
• در صورت نصب دوربين های مدار بسته در فضاي باز، بايستی دوربين ها و اتصالات آنها از نوع متناسب با out-door و دارای IP مناسب باشند.
• اتصال الكتريكی دو سر شيلنگ تخليه نفتكش بايستی به طور مداوم برقرار گردد.

جایگاه سوخت با توجه به داشتن سیستم­‌های هیدرولیکی و برقی و همچنین نیاز به ایمنی بالا، باید دارای سیستم کنترلی مناسبی باشند. سیستم کنترلی یک جایگاه سوخت قسمت ­های مختلفی از جمله سیستم تانک مانیتورینگ، سنسور­های نشتی متعدد(در همه­ قسمت­ های مرتبطه با سوخت) و سیستم کنترلی دیسپنسر را شامل می‌­شود.

• جهت ارتباط هرنازل دیسپنسر با سامانه هوشمند یک رشته کابل 4 زوجی CAT6 شیلد ­دار بطور مستقیم تا Rack سامانه هوشمند در نظر گرفته شود.
• کلیه کابل­‌های ابزار دقیق (از محل دیسپنسر تا Rack سامانه هوشمند) می­‌بایست به صورت یک تکه (بدون ترمینال اتصال) اجرا شوند.
• لزوم استفاده از Rack سامانه هوشمند و تجهیزات مربوطه مطابق دستور العمل­‌های مدیریت سامانه هوشمند سوخت باید انجام پذیرد.

• تجهیز مخزن به سیستم کنترل سطح و دما الزامی است.
• سیستم LG/TG جایگاه باید از بین برند­ها و مدل­ های مورد تایید شرکت ملی پخش انتخاب و نصب شوند.
• سیستم سطح سنج جایگاه باید از نوعی انتخاب شود که در محوطه و یا در کیوسک دارای نمایشگر مناسب قرار بگیرد. اگر نمایشگر در محدوده خطر نصب شود، باید از نوع ضد انفجار باشد.
• سیستم LG/TG باید دارای آلارم High Level و Low Level باشد.
• كابل هاي ابزار دقيق و كنترل باید از نوع آرموردار و طبق استاندارد NIOEC-SP-70-05 انتخاب گردند.
• کدینگ کابل کشی در خصوص سیستم ابزار دقیق و کنترل باید طبق استاندارد NIOEC-SP-70-05 باشد.
• کابل کشی از داخل کانال و به فاصله حداقل 30 سانتی­متر از کابل­ های برقی اجرا شود.
• جهت عبور کابل­ های ابزار دقیق استفاده از داکت فلزی مرغوب الزامی است.
• جهت عبور هادي‌هاي الكتريكي باید كانال هاي اختصاصي مدفون در جايگاه در نظر گرفته شود و اين كانال ها با ماسه بادی پر شوند.

در هنگام قطع برق و جهت عدم بروز وقفه در امر توزیع سوخت رسانی به خودرو­ها، از ژنراتور برق اضطراری استفاده می‌­شود. ملاحضات زیست محیطی که در اینگونه موارد باید مد نظر قرار بگیرند به شرح زیر می­ باشند.

• ژنراتور برق به دلیل کارکرد زیاد و استهلاک ممکن است دارای نشتی روغن و سوخت باشد.

جهت جلوگیری از آلودگی­‌ها باید نشتی­‌ها مرتفع شوند و تعمیرات و بازدید­های روتین آن به موقع انجام گردد.

• در اثر تعویض روغن و فیلتر روغن و سوخت و هنگام پرنمودن مخزن سوخت باید دقت لازم به عمل آید تا از پراکندگی فرآورده جلوگیری شود.
• پوشش کف محوطه اتاق ژنراتور باید کاملا غیر قابل نفوذ باشد.
• جهت جلوگیری از آلودگی هوای اتاق ژنراتور پیشنهاد می­ گردد از هواکش مناسب با در نظر گرفتن مسائل ایمنی استفاده شود.

در جایگاه سوخت با توجه به در تماس بودن تجهیزات با مواد اشتعال زا، نکات خاصی در رابطه با ایمنی باید رعایت شوند. تجهیزات برقی به علت پتانسیل بالا در جرقه و آتش افروزی بیش از دیگر تجهیزات در زمینه ایمنی مورد توجه هستند.

در استاندارد­های شرکت پخش فرآورده­ های نفتی که بر اساس استاندارد­های جهانی تعیین شده اند، سعی شده تا ایمنی تجهیزات الکتریکی جایگاه سوخت بنزین تا حد امکان تامین شود.